در گفت وگو با مدیر کل صنایع برق، الکترونیک و فن آوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن عنوان شد

نویسنده: م.ر.بهنام رئوف

تعرفه واردات تلفن همراه به جهت حمایت از تولیدات داخلی از ابتدای سال 85 از 4 درصد به 60 درصد افزایش یافت. افزایشی که تا به امروز مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و بیشتر از همه، واردکنندگان قانونی گوشی تلفن همراه قرار گرفت.
    این تعرفه به واسطه عدم تولید چشمگیر در پایان سال 86 به 25 درصد کاهش یافت، اما ترخیص قطعات مورد نیاز تولید کنندگان که براساس تعرفه CBU تعیین می شد به دلیل اختلافات این بخش با گمرک عملااز ابتدای خرداد ماه امسال صورت گرفته که همین امر به باور صنعت مردان باعث شده تا تولید این کالای «های تک» به شکل جدی از ابتدای تیر ماه آغاز شود. افزایش تعرفه واردات تلفن همراه به بهانه حمایت از تولید، آن هم زمانی که هنوز خبری از تولید این کالادر صنایع کشور نبود انتقادات بی شماری را روانه وزارت تصمیم گیرنده در این بخش ساخت. حتی برخی از مردان صنعتی کشور نیز افزایش تعرفه را پیش از تولید و تامین بخشی از نیاز کشور اشتباه ارزیابی کرده و این امر را یکی از مهم ترین عوامل شکست این طرح ارزیابی می کنند.
    در حالی که طی دو سال گذشته بسیاری از کارشناسان که عمدتا هم از واردکنندگان قانونی گوشی در کشور بودند با گفت وگو های مختلف به بیان مواضع خود در این بخش پرداخته اند، اما این بار قرعه به نام مردان و تصمیم گیرندگان وزارت صنایع افتاد تا آن ها نیز به دفاع و بیان ابعاد طرح خود بپردازند.
    محمود لیائی، مدیر کل صنایع برق، الکترونیک و فن آوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن است. در گفت وگویی که با او انجام داده ایم مواضع و پیشنهادات وزارت صنایع و معادن پیرامون ساماندهی بازار و تولید تلفن همراه در کشور بیان شده است که در ادامه می خوانید.
    دو سال گذشته به جهت حمایت از تولید داخل تصمیم افزایش تعرفه واردات تلفن همراه گرفته شده با همین موضوع بحث را آغاز کنیم. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان افزایش تعرفه آن هم در زمانی که هنوز تولیدی در کشور صورت نگرفته بود باعث ایجاد نابسامانی در بازار تلفن همراه شده است. نظر شما در این مورد چیست؟
    اصل کار یعنی افزایش تعرفه واردات تصمیم درستی بود و همه هم آن را قبول دارند. ما نباید یک بازار دو میلیارد دلاری را به شکل رایگان و راحت در اختیار خارجی ها بگذاریم که هم دولت و هم مردم هیچ سودی از این بازار نبرند. مردم به دلیل خدمات پس از فروش و سرویس های خوبی که تولیدکنندگان باید بدهند، دولت هم به دلیل حق و حقوقش. دقیقا شبیه همین بحثی که در فضای فرکانسی و سازمان تظیم مقررات وجود دارد. دولت بابت فضای فرکانسی که در اختیار اپراتورها قرار می دهد حقی دارد که باید اخذ شود. در بخش بازار تلفن همراه هم دولت حقی دارد که باید از سمت واردکنندگان ادا شود. در حال حاضر ما این بازار دو هزار میلیارد تومانی را به شکل رایگان در اختیار قاچاقچیان گذاشته ایم.
    فکر نمی کنید طی دو سال گذشته و با افزایش تعرفه واردات هم بازار در اختیار قاچاقچیان قرار گرفت، چرا که قبل از آن و با تعرفه 4 درصد حداقل دولت از محل واردات قانونی سود خود را می برد؟
    خیر، قبل از افزایش تعرفه هم باز بخشی از بازار در اختیار قاچاقچیان قرار داشت.
    شاید، اما درصد قاچاق در آن زمان کمتر از زمان فعلی بود در آن زمان شاید 10 درصد قاچاق داشتیم.
    خیر، بیشتر از 10 درصد بود. یکی به دلیل فرار از مالیات؛ چراکه اگر قانونی جنس را وارد می کردند باید مالیات می دادند. علاوه بر تعرفه واردات باید مالیات از فروش و خدمات پس از فروش نیز پرداخت می شد. کدامیک از واردکنندگان این مالیات را به شکل کامل پرداخت می کردند؟ یعنی در این بخش کم اظهاری نمی کردند؟ در همان زمان 4 درصد هم دیده می شد که در بسیاری از موارد کم اظهاری می کردند. ضمن اینکه برای فرار از مالیات خدمات پس از فروش هم ارائه نمی شد. البته در آن زمان خدمات پس از فروش خیلی بهتر از زمان فعلی بود؛ چرا که در حال حاضر ارائه خدمات پس از فروش به دلیل حجم گوشی های قاچاق موجود در بازار بسیار کاهش یافته است. در آن زمان واردات به شکل شفاف انجام نمی شد. به این علت ما در حال حاضر تعرفه را به عنوان ابزاری نمی بینیم که اگر پایین بیاید بازار موبایل گلستان می شود و قاچاق کم و خدمات پس از فروش درست می شود. نظر ما این بود که اصل کار و اصل افزایش تعرفه به دلیل حمایت از تولید درست بوده است، اما در رقم حرف داشتیم. ضمن این که این حمایت از تولید دو بال داشت. یکی رجیستری و یکی افزایش تعرفه. این دو بال همزمان با هم کار نکردند. باید اول تولید صورت می گرفت و بعد که تولید صورت گرفت رجیستری انجام می شد و بعد از آن تعرفه افزایش پیدا می کرد. ما قبل از اینکه تولید بکنیم برای چی تعرفه را افزایش دادیم؟ بالاخره این خلاء فعلی را باید کسی پر کند که متاسفانه در حال حاضر قاچاقچی این خلاء را پر کرده است.
    پس این مساله را قبول دارید که افزایش تعرفه پیش از تولید باعث نابسامانی بازار شد؟
    بله، این مساله را قبول داریم. زمانی که این بال ها ناهماهنگ با هم کار کردند، تقدم و تاخر این ها به این صنعت ضربه زد. الان هم ما قبول داریم که اگر شرایط به شرایط قبلی باز گردد با تعرفه 25 درصد و رجیستری که من به شخصه اعتقادی به آن ندارم اگر این دو بال با هم به کار گرفته می شد، رشد صنعت موبایل در کشور را به دنبال می داشت.
    در شرایط فعلی چه باید کرد؟
    در شرایط فعلی سیاست های دولت باید به شکلی باشد که تعرفه واردات تثبیت شود. الان وارد کننده می خواهد جنس وارد کند، اما نمی داند که آیا تعرفه واردات افزایش می یابد یا کاهش. این عدم ثبات به شدت به ضرر واردکننده قانونی است.
    واردکنندگان معتقدند که بین 8 تا 10 درصد می تواند تعرفه منطقی برای واردات باشد به طوری که قاچاق کاهش یابد، از دیدی شما با توجه به این که هنوز به تولید انبوه نرسیده ایم، این تعرفه منطقی چقدر است؟
    ما سال گذشته یک جلسه با تولیدکنندگان داشتیم که آن ها یک تعرفه پیشنهاد دادند و در یک جلسه ای جداگانه که واردکنندگان تشکیل دادند آن ها هم پیشنهاد های خود را ارائه دادند، برآیند دو پیشنهاد ارائه شده به تعرفه 25 درصدی ختم شد.
    شما گفتید که تا وقتی به تولید نرسیدیم گذاشتن تعرفه غیر منطقی است.
    بله، اما در حال حاضر ما به تولید رسیده ایم.
    300 هزار گوشی واقعا تولیدی است؟
    300 هزار گوشی آمار دقیقی نیست.
    یک میلیون گوشی چطور؟
    من اصلاعدد نمی دهم، دو ماه است که با تمکین گمرک به مصوبه هیات دولت تعرفه به ثبات رسیده است. هیات دولت از اول سال 87 ابلاغ کرده بود که تعرفه CBU ا25 درصد، SKD ا10 درصد و CKD ا4 درصد باشد، اما متاسفانه گمرک تا اوایل خرداد SKD را با CBU در نظر می گرفت. به همین دلیل تولیدکنندگان تا اواخر خرداد قطعاتشان در گمرک مانده بود و مجبور بودند که با تعرفه بالاکالای خود را ترخیص کنند. از خرداد به بعد و با کاهش تعرفه برای تولیدکنندگان روند تولید وارد مرحله جدیدتری شد. برای سیکل تولید تلفن همراه ما چهار ماه درنظر گرفتیم. از لحظه ای که جنس سفارش داده می شود تا یک ماه بعد از فروش. یعنی در عرض یکسال سرمایه در گردش تولید کنندگان سه بار می چرخد. یعنی اگر یک میلیون دلار در اختیار تولید کننده گذاشته شود سه برابر آن می تواند در سال استفاده کند و با گردش حساب جنس تولید کند. ما برای هر گوشی 120 دلار در نظر گرفتیم. در سال 87 بر اساس آمار نیاز بازار 15 میلیون گوشی بوده است. شما این دو رقم را در هم ضرب کنید. تقریبا عددی نزدیک به 2 میلیارد دلار به دست می آید. تعهد تولید کنندگان به دولت 6 میلیون گوشی بوده است. اگر بخواهیم 6 میلیون گوشی تولید کنیم برای یک سال نیاز به 300 میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز داریم، اما تا به حال یک ریال بابت سرمایه در گردش به تولید کنندگان نداده ایم ولی قرار است این موضوع با توجه به مصوبه دولت برای استفاده از صندوق ذخیره ارزی حل گردد.
    یعنی در حقیقت هیچ حمایتی از تولید نکرده اید؟
    متاسفانه بله که می توان گفت در این بخش مقصر دولت بوده است. طی دو ماه گذشته کمک هایی را هم به عنوان سرمایه در گردش و هم به عنوان تامین منابع اولیه در دستور کار قرار دادیم. از اوایل تیرماه سیکل تولید از SKD به شکل جدی آغاز شده است. با دو برند معروف صحبت شده که نمی توانم اسم برندها را بیاورم. با توجه به تفاوت SKD و CBU که 15 درصد است، وارد کنندگان یا باید به تعرفه 25 درصدی تمکین کنند که در حال حاضر این کار را می کنند یا اینکه در برخی از مدل هایی که ما توان تولید آن را داریم وارد عرصه تولید شوند. واردکنندگان به دلیل آنکه عمدتا نمایندگان اصلی هستند می توانند زمینه لازم را به واسطه صحبت با شرکت های مادر فراهم آورند. کارخانه های تولید ما در حال حاضر با توجه به استانداردهایی که از کشور آلمان یا سایر کشورها اخذ کرده اند توانایی ساخت گوشی را دارند. نوکیا، سونی اریکسون و سامسونگ عموما کالاهای خود را به کارخانه هایی سفارش می دهند که استاندارهای لازم را داشته باشند. تولید کننده های معروف معمولادر هر کشور چند مدل دارند که تقاضای آن ها بیشتر از سایر مدل ها است، به جای اینکه این مدل ها را در تایلند و هند و چین تولید کنند و بعد جنس آماده شده را وارد و بفروشند، همان مدل ها را در ایران تولید کنند. ضمن اینکه استاندارد های ما هم رعایت می شود، فارسی سازی آن درست انجام می شود، خدمات پس از فروش آن درست انجام می شود و.... تولید کنندگان از مابه التفاوت 15 درصد که اگر 5 درصد هم به عنوان هزینه های SKD کنار گذاشته شود می توانند از 10 درصد به عنوان سود استفاده کنند. سودی که برندها به راحتی از کنار آن نمی گذرند. در حال حاضر ما فعالیت هایی را انجام می دهیم که برندهای معروف در این بخش در کشور سرمایه گذاری کنند.
    اگر نخواهند سرمایه گذاری کنند تکلیف چیست؟
    به ضرر خودشان است. وقتی که بالاخره یک یا دو مارک وارد پروسه تولید در کشور شوند بقیه بازارشان را از دست می دهند. وقتی که سونی اریکسون در ایران تولید کند در نتیجه حداقل 10 درصد از نوکیایی که مجبور است با تعرفه 25 درصدی گوشی وارد کند جلوتر می افتد و در نتیجه به ضرر نوکیا تمام خواهد شد. در نتیجه نوکیا هم می تواند وارد این عرصه شود. هم به نفع اوست، هم بازار و هم صنایع داخلی. ظرفیت های خالی تولید کنندگان ما هم پر می شود. ضمن اینکه در این فاصله انتقال تکنولوژی هم صورت می گیرد. ما در نظر داریم که بعد از یک تا دوسال،
    تولید کننده ها بتوانند خود به تنهایی تولید کنند و در نهایت تحقیق و توسعه آن ها در خارج از کشور صورت گیرد. نسبت به یک تا دو سال گذشته 50 درصد انتقال تکنولوژی به داخل کشور انجام گرفته است. دو سال پیش تولید کنندگان با پروسه تولید آشنا نبودند، اما هم اکنون تولید کننده های ما با صنعت تولید تلفن همراه آشنا شده اند.
    البته بعد از اینکه دو سال بازار نابسامان شد!
    بالاخره همه عوامل که در اختیار ما نبوده است. قاچاقچی که حرف ما را گوش نمی دهد. مگر همه تصمیم
    گیرنده گان حرف ما را گوش می کردند؟ اگر گوش می کردند که الان اوضاع بازار اینگونه نبود.
    بسیاری از کارشناسان بر این باورند که نباید تولید صفر تا صد موبایل در کشور انجام شود و این کار شکست پروژه را به دنبال خواهد شد، از سوی دیگر برخی دیگر نیز بر این باورند که می توانند در برخی از قطعات حتی نیازهای خارجی را برآورده سازند به عنوان مثال در بخش باتری موبایل، چرا اول به این سمت نرفتیم، یعنی تولید قطعات کوچک تر تلفن همراه؟
    به این دلیل که ما تا به حال در این زمینه داوطلب نداشتیم. اگر کسی فکر می کند که می تواند از قطعات کوچک تر فعالیت خود را آغاز کرده و در حد جهانی هم تولید داشته باشد ما نه تنها استقبال می کنیم بلکه از آن ها حمایت هم خواهیم کرد.
    انتقاد دیگری به طرح تولید در ایران مطرح است و آن هم این است که پروسه تولید در چین یا کشورهای جنوب شرق آسیا بسیار ارزان تر از ایران است و به همین دلیل هیچکدام از شرکت ها حاضر به تولید در ایران نیستند.
    تقصیر ما چیست؟ ما باید به نوعی حمایت کنیم که تولید کننده تیراژش را بالاببرد و در صورتی که تیراژ بالابرود و انبوه سازی صورت گیرد هزینه تولید کاهش می یابد. اما همه عوامل بازار در اختیار ما نیست. ما به تولید کنندگان گفتیم که با شریک خارجی بازار داخلی را در نظر بگیرند. اگر نیاز بازار 500 هزار گوشی باشد آن ها یک میلیون تولید کنند و 500 هزار گوشی را صادر کنند. در عوض ما برای صاحب برند جوایز صادراتی در نظر می گیریم. جایزه صادراتی را ما به صاحب برند می دهیم. البته تمام این برنامه ها زمانی محقق خواهد شد که تعرفه تثبیت شود. ما به هیچ عنوان موافق نیستیم که تعرفه فعلی یعنی 25 درصد حتی نیم درصد افزایش یا کاهش داشته باشد.
    اگر همه چیز خوب پیش رود ظرفیت تولید ما چه تعداد خواهد بود؟
    همین الان ظرفیت ما بالغ بر 5 میلیون و نزدیک به 6 میلیون گوشی است.
    در چند مدل 6 میلیون؟
    هر مارکی تا 7 مدل هم می تواند تولید داشته باشد. مدل خیلی به خط تولید مربوط نمی شود البته در مرحله SKD.
    برخی از وارد کنندگان طرحی در نظر دارند که در ازای واردات تعداد خاصی گوشی بخشی از محصولات تولید کنندگان را خریداری و به واسطه شبکه توزیع خود آن را توزیع کنند، اما در عوض تعرفه واردات آن ها کاهش یابد. به این ترتیب کالای ایرانی هم با سرعت بیشتری در بازار معرفی و توزیع خواهد شد و از سوی دیگر شانس فروش آن نیز افزایش خواهد یافت. شما با این طرح موافق هستید؟
    از قول ما به آن ها بگویید که ما با هر طرحی که تولید داخلی را به سرانجام برساند و باعث رشد آن شود موافق هستیم و از آن حمایت هم می کنیم، با این طرح هم موافقیم و می توانیم در ازای انجام این کار موارد تشویقی برای آن ها در نظر بگیریم.
    تعرفه فعلی تا پایان سال 87 تغییر نخواهد داشت؟
    خیر. ما در نظر داریم که تعرفه فعلی را برای سال 87 هیچ تغییری ندهیم.
    و برای سال 88؟
    باید شرایط آن زمان را دید. اگر تولید رونق گرفته بود ما آماده افزایش تعرفه هستیم البته در صورتی که بازار قبول کند. احتمال دارد که خود واردکننده ها به واسطه تولیدی که در ایران انجام می دهند متقاضی افزایش تعرفه واردات باشند تا بتوانند با تولید در داخل و صدور کالایشان سود بیشتری را به خود اختصاص دهند.
    به عنوان سوال آخر، شما که حامی تولید داخلی هستید چرا گوشی خودتان سونی اریکسون است؟
    به نکته خوبی اشاره کردید، اتفاقا ما اصلااز انتقاد ناراحت نمی شویم به شرطی که انتقاد سازنده و اصولی باشد. همین طور که می بینید من علاوه بر این گوشی، دو خط و دو گوشی دیگر هم دارم که هر دو ایرانی هستند، بفرمایید این هم گوشی ایرانی.

لینک های طلایی :